Wody lecznicze – woda termalna i mineralna

Źródła wód termalnych nazywane są cieplicami, co znalazło odzwierciedlenie także w nazwach uzdrowisk. Dzieli się je czasem na głębinowe (w Polsce woda taka musi mieć przynajmniej 20 stopni, ale w różnych krajach te wymogi są różne) i termalne (te osiągać mogą aż 90 stopni Celsjusza, najcieplejsze w Polsce są wody wydobywane w Cieplicach).

Jak działają wody lecznicze?

Każda z wód, w zależności od miejsca wydobywania, ma inny skład, zawiera inne pierwiastki, ogólnie najwięcej jest w niej wapnia i sodu, ale znajdziemy też, z tych bardziej popularnych, lit, mangan, krzem, żelazo, potas i magnez. Poszczególne pierwiastki mają odmienne działanie na ludzkie ciało – wapń i lit działają przeciwzapalnie, mangan przeciwrodnikowo, sód i potas nawilżają skórę, zaś krzem, magnez i żelazo przyspieszają procesy regeneracyjne w organizmie.

Wody termalne korzystnie wpływają na pracę serca i całego układu krążenia, przyspieszają metabolizm, łagodzą bóle, napięcia mięśniowe, problemy reumatologiczne, choroby skórne (atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, trądzik), wpływają na hormonalną gospodarkę kobiet w czasie menopauzy lub po leczeniu nowotworów, ogólnie też łagodzą stresy, poprawiają pracę mózgu, łagodzą choroby psychiczne, zapobiegają bezsenności. Wody głębinowe polecane są z kolei podczas rehabilitacji przy większości urazów mięśniowych, kostnych, stawowych, więzadłowych i po poważniejszych operacjach.

Oczywiście wody termalne wykorzystywane są również przez ośrodki typu SPA, jak i w wielu popularnych parkach wodnych. W basenach w tych ostatnich temperatury nie są ekstremalne, rzadko przekraczają 38 stopni, ale i tak pamiętajmy, że korzystanie z term ma swoje przeciwwskazania, mowa o znacznej niewydolności serca, mocnej arytmii, stanach pozawałowych, chorobie wieńcowej, nieustabilizowanym nadciśnieniu, czynnej chorobie nowotworowej (najlepiej do roku od zakończenia leczenia), przewlekłych stanach zapalnych wątroby, trzustki oraz żył.

Rodzaje wód leczniczych

Wody lecznicze (a więc termalne i mineralne) w naszym kraju są dzielone na 3 typy determinowane warunkami geologicznymi oraz hydrogeologiczymi: to wody wodorowęglanowe, siarczanowe i chlorkowe. Dla odmiany typów chemicznych wód leczniczych jest aż 7, a związane są z dominującym w ich składzie pierwiastkiem: to wody żelaziste, fluorkowe, jodkowe, siarczkowe, krzemowe, radonowe oraz kwasowęglowe i szczawy (do tego mogą być typy mieszane, przykładowo fluorkowo-krzemowe).

Z wymienionych typów najczęściej występują wody wodorowęglanowe, nasycone naturalnie dwutlenkiem węgla. Stosowane są zarówno w kąpieliskach leczniczych, jak i w kuracjach pitnych oraz jako wody stołowe. Stosuje się je między innymi przy: otyłości, wadach serca, chorobie wibracyjnej, stanie po zawale, zapaleniu serca, zmianach zwyrodnieniowych serca czy przewlekłych chorobach serca, chorobach naczyń obwodowych, chorobach układu żylnego, zaburzeniach krążenia tętniczego, chorobach zwyrodnieniowych stawów.

Każdy z pewnością rozpozna od razu wody siarczanowe, pachną bowiem specyficzną wonią zepsutych jaj, co zawdzięczają obecności siarkowodoru. Stosuje się je między innymi przy chorobach zwyrodnieniowych kręgosłupa i stawów, chorobach chrząstek stawowych, trądziku, łuszczycy, chorobach ginekologicznych i zaburzeniach metabolicznych.

Ostatni z typów, wody chlorkowe, to inaczej solanki i wody słone. Wody chlorkowe wykorzystywane są w lecznictwie przy chorobach zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa, stanach po zakrzepach, nerwicy, przewlekłych chorobach dróg oddechowych, zespole klimakterycznym, alergiach skórnych, łuszczycy, świerzbiączce oraz przewlekłych chorobach dróg oddechowych.

Wody mineralne

To nie koniec podziału wód, dzieli się je bowiem także na wody mineralne (zawierające min. 1000 mg rozpuszczonych składników w 1dm3, w tym sole chlorkowe, siarczanowe i wodorowęglanowe sodu, magnezu i wapnia), słabo zmineralizowane (tutaj mowa o mniej niż 1000 mg rozpuszczonych składników w 1dm3, ale musi być jakiś dominujący pierwiastek) oraz swoiste, pośrednie między dwoma wymienionymi.

Niektóre wody można ze sobą mieszać, inne stosowane są również w inhalacjach czy płukankach, ale regularne stosowanie wszystkich wód leczniczych musi odbywać się pod nadzorem lekarza, ponieważ łatwo – ze względu na duże dawki minerałów – zaburzyć kwasowo-zasadową równowagę organizmu. Poszczególne typy wód mają ponadto swoje przeciwwskazania i nie każdy może z nich korzystać.